فرهنگ
گویش و فرهنگ
گویش مردم این منطقه گویش بومی گرگویه (جرقویه) بوده یا به عبارتی بازمانده زبان پارسیک یا پهلوی ساسانی که این زبان لهجه ای از زبان پهلوی اشکانی به‌شمار می‌رفته که در زمان ساسانیان در جنوب ایران رواج داشت
دانشمند بزرگ حامد حاجیان حسین‌آبادی جرقویه ای
- میرزا فتح اله دیه خوارانی شاعر دربار نادرشاه ملقب به 《جناب اصفهانی》را نام برد، نسل وی به امیر نجم ثانی از امرای شاه اسماعیل صفوی می‌رسد. وی در دیه خواران به دنیا آمد و در عهد شاه طهماسب صفوی در شاعری به مقام والایی دست یافت که در سال ۱۱۴۸ هجری در راه ری و کاشان به دستور نادرشاه افشار کشته شد.[۲۰][۲۱][۲۲][۲۳]
- اقا آمیرزا عبدالرحیم فوده ای آذرخوارانی را نام برد که از کوچندگان فوده شهرضا به آذرخواران بود که پزشکی توانا و زبردست بوده و تا اندازه ای نیز با پزشکی نوین آشنایی داشت ولی روش او همان روش پیشینیان بوده‌است و آوازه او به گونه ای بوده که در همه روستاهای منطقه پیچیده بود، که از همه روستاهای گرکویه (جرقویه) برای درمان نزد وی به آذرخواران می‌رفتند، میرزا عبدالرحیم سرانجام چند سال پیش از انقلاب اسلامی درگذشت.[۲۴]
- ملّا اسماعیل مبارکه ای از علما و عرفای دوران قاجار و از همراهان آیت الله سید علی آقا قاضی طباطبایی بوده‌اند. مزار ایشان در روستای مبارکه در مسیر رامشه به ندوشن واقع است.
- مهندس محمد علی اسماعیلیان ایشان مؤسس سازمان نظام مهندسی ساختمان در جرقویه هستند که در روستای مبارکه بخش رامشه متولد شده و پس از اخذ مدرک مهندسی ساختمان در هنرستان‌های جرقویه مشغول تدریس شد. وی پس از ۵۴سال عمر همراه با تحصیل در علوم ریاضی در اصفهان در گذشت.
- کریم اکبری مبارکه ایشان متولد شهرری در سال ۱۳۳۲ و از بازیگران تئاتر و سینما و تلویزیون ایران بوده‌است. اصالت ایشان به روستای مبارکه در بخش رامشه منطقه جرقویه برمیگردد. برجسته‌ترین نقش ایشان در سریال امام علی بوده که به ایفای نقش ابن ملجم مرادی پرداخته‌اند. ایشان در روز ۸ آبان ماه سال ۱۳۹۹ در اثر بیماری کرونا درگذشت.
- سید حسن طباطبایی رامشه‌ای از شاعران و ادیبان قرن سیزدهم هجری این منطقه بوده و خطاطی زبردست بود. وی《ترسا》 تخلص می‌کرد. دیوان 《اوچ کلیسا》و 《دیوان شعر ترسا》 از وی به جا مانده‌است که خط کتاب اوچ کلیسا از خودش است. او چندگاهی نیز به هندوستان رفته و در آن سرزمین روزگار می‌گذرانده که پس از آن دوباره به رامشه زادگاه خودش بازمی‌گردد و تا پایان زندگی در آنجا می‌زیسته؛ آرامگاه وی در رامشه است